سلامت الکترونیک چیست؟
سلامت الکترونیک ارائه مراقبتهای بهداشتی با استفاده از فناوریهای نوین اطلاعات و ارتباطات الکترونیکی است.
درواقع از فناوریهای دیجیتال و ارتباطات از راه دور، مانند رایانه، اینترنت و دستگاههای تلفن همراه، برای تسهیل بهبود خدمات بهداشتی و سلامتی استفاده میشود.
اصطلاح سلامت الکترونیک اولین بار توسط صنعتگران و افراد بازاری مورد استفاده قرار گرفت. آنها این اصطلاح را در راستای دیگر «کلمات الکترونیکی» مانند تجارت الکترونیک، کسب و کار الکترونیکی، راه حل های الکترونیکی و غیره به کار بردند.
هدف از استفاده این اصطلاح استفاده از مزایای فضای الکترونیک و وارد کردن این مزایا به عرصه سلامت بود.
سلامت الکترونیک یک حوزه نوظهور در تلاقی انفورماتیک پزشکی، بهداشت عمومی و تجارت است. در این سیستم ارائه خدمات بهداشتی به واسطه فناوریهای اینترنتی تسهیل و تسریع میشوند. این اصطلاح چیزی فراتر از گسترش خدمات پزشکی است. یک نوع ایده و طرز فکر است که منجر به بهبود خدمت رسانی شده و مزایای زیادی همراه خواهد داشت.
در این سیستم ممکن است ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و بیماران مستقیماً با هم در تماس نباشند و تعامل آنها با وسایل الکترونیکی انجام شود. از جمله خدماتی که بدین ترتیب ارائه میشود میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تشخیص
درمان جسمی و روانی
آسیب شناسی از راه دور
پایش علائم حیاتی
تجویز الکترونیکی
مشاوره از راه دور
در حال حاضر تکنولوژی های بیورزونانس و PEMF برای اهداف ارتقاء سلامت از جمله اسکن و چکاپ بدن ، پیش تشخیص ، تشخیص ، پیشگیری و کمک به درمان بیماری ها مورد استفاده شبکه های سلامت ، مراکز درمانی و درمانگران قرار میگیرد.
دستگاه های بیورزونانس برای متخصصان و محققان حوزه اپی ژنتیک نیز کاربرد های ویژه دارد.
یکی از جدیدترین تجهیزات اتوماتیک بیورزونانس دستگاه بیوفیلیا لوتوس است که با قابلیت های پیشرفته از جمله امکان اسکن و آنالیز DNA ها ، RNA ها و کروموزوم ها میتواند مورد استفاده حوزه های مختلف سلامت و پزشکی قرار بگیرد.
از طرفی این روش منجر به بهبود فرایند ردیابی وضعیت سلامتی بیماران و صرفه جوری در زمان و هزینه خواهد شد. در گذشته سوابق بیماران به شکل کاغذی ثبت میشد. با این سیستم اسناد بیماران به شکل بهینه و محرمانه و قابل دسترس ثبت میشود. این ثبت دقیق برای شرکت های بیمه بسیار حایز اهمیت است.
نکته مهم تر در رابطه با دستگاه بیوفیلیا لوتوس قابلیت سیستم سازی و استفاده در شبکه های فناوری سلامت است و اپراتورها بدون نیاز به دانش تخصصی بیورزونانس و فقط با داشتن علم پایه پزشکی میتوانند خدمات سلامت الکترونیک را ارائه کنند.
با ادامه توسعه فناوریهای سلامت الکترونیک، در حوزه پزشکی از فناوریهای مخابراتی برای ارائه مراقبتهای بهداشتی از راه دور استفاده شد. حوزه سلامت الکترونیک از طیف گسترده ای از فناوریهای دیجیتال استفاده میکند. به عنوان مثال، اینترنت به کاربران سلامت الکترونیک اجازه میدهد تا با متخصصان مراقبتهای بهداشتی از طریق وبسایت ها و شبکه های اجتماعی در سلامت الکترونیک ارتباط برقرار کرده، به سوابق پزشکی دسترسی داشته باشند و اطلاعات بهداشتی را بررسی کنند.تلویزیون تعاملی که با نام پلی کام نیز شناخته میشود، امکان انتقال اطلاعات به شکل صوتی و تصویری را بین دو یا چند نفر در دو یا چند مکان متفاوت فراهم میکند.
دی وی دیها و درایوهای فلش برای ذخیره داده ها به صورت دیجیتالی استفاده میشوند. بسیاری از دستگاههای تلفن همراه مدرن با قابلیتهای محاسبات شخصی و اینترنت طراحی شدهاند و با برنامههای کاربردی قابل دانلود سازگار هستند که به کاربران اجازه میدهند فوراً به اطلاعات دسترسی داشته باشند. بسیاری از فناوریهای مورد استفاده در سلامت الکترونیک برای همه کاربران، از جمله افراد نابینا یا ناشنوا، نیز قابل دسترسی است.
مزایا و موانع یکی از وعده های سلامت الکترونیک افزایش کارایی در مراقبت های بهداشتی و در نتیجه کاهش هزینهها است. با افزایش امکانات ارتباطی بین بیمارستانها و موسسات، مداخلات تشخیصی یا درمانی تکراری و غیرضروری کاهش یافته و منجر به صرفه جویی در هزینهها و زمان خواهد شد. از آنجایی که فرد اطلاعات کافی از موسسات درمانی و حوزه تخصصی آنها دریافت میکند میتواند با مقایسه این موسسات و بیمارستانها با یکدیگر بهترین خدمات مناسب با شرایط خود را دریافت کند.از جمله محاسن استفاده از این روش سلامت الکترونیک، میتوان به استفاده از سیستمهای کامپیوتری سفارش دارو اشاره کرد.
استفاده از این سیستم منجر به کاهش خطرات ناشی از مصرف داروهای نادرست میشود. یاد آورهای کامپیوتری که زمان معاینات فیزیکی سالانه، ماموگرافی و معاینات پروستات وغیره را یادآوری میکنند منجر به افزایش این فرایندهای پیشگیرانه خواهد شد. از این سیستم میتوان در شرایط اورژانسی مثل جنگ و یا بلایای طبیعی بهره برد که منجر به خدمات رسانی بهینه در شرایط حاد میشود.
مشاوران میتوانند از این سیستم سلامت الکترونیک برای خدمت رسانی به مناطق روستایی و دور افتاده استفاده کنند و بیماران را به متخصصان خبره شهری مرتبط کنند. از این سیستم سلامت الکترونیک میتوان برای آموزش از راه دور به شکل مداوم و کارامد استفاده کرد و ابتکارات و پیشرفت های بین المللی را به تمام متخصصان در این حوزه منتقل کرد و منجر به گسترش این علم شد. همچنین میتوان با انتقال آموزشهای موثر به بیماران و افراد جامعه آنها را آگاه کرد و منجر به پیشگیری از بسیاری از بیماریها شد.
از مزایای دیگر این سیستم سفارش الکترونیک دارو و تحویل آن درب منزل برای بیمارانی است که قادر به تحرک نیستند. بیمارستانها و سایر مؤسسات تخصصی میتوانند در وبگاه خود شرح کامل تخصص های مربوطه و خدمات ارائه شده را شرح دهند. سنجش پیشرفت درمان افراد دارای معلولیت و بیماران حاد را میتوان از طریق ارتباطات متنی، صوتی یا ویدئو کنفرانس پیگیری کرد. فناوری الکترونیکی این قدرت را دارد که به طور قابل توجهی روابط بیمار و پزشک را تقویت کند.
فراهم کردن ابزارهایی برای بیماران به طوری که روند درمان خود را پیش ببرند منجر به ایجاد احساس اعتماد بیشتری نسبت به پزشک انتخاب شده خواهد شد. از طرفی منجر به کنار آمدن راحت تر بیماران با شرایط خود میشود.زمانی که بیماران به تمامی منابع الکترونیکی دسترسی دارند قادرند با پرسیدن سوالات دقیق و تخصصی وضعیت سلامتی خود را بهتر مدیریت کنند. زمانی که افراد با دسترسی کامل به منابع، به فواید و مضرات روندهای درمانی آگاه شوند راحتتر به توصیه های پزشک عمل کرده و روند درمانشان را طی میکنند.
یکی دیگر از مزایای بزرگ فناوریهای جدید در بخش مراقبتهای بهداشتی، همه کاره بودن آنهاست. در این بخش برخی از گستردهترین ابزارهایی که این سیستم ارائه میدهد آورده شده است:
بهداشت از راه دور: ارائه مراقبت از راه دور به این معنی است که افراد در مناطق دورافتاده با دسترسی فیزیکی محدود به مراقبتهای بهداشتی میتوانند مراقبتهای پزشکی مورد نیاز خود را دریافت کنند. همچنین باعث صرفه جویی در زمان، هزینه و سفر برای پزشکان و بیماران میشود.
نرم افزارها: داشتن برنامههای تلفن همراه اختصاص داده شده به سلامت، تلفنهای هوشمند ما را به مربیهای شخصی، ابزارهای تشخیص، دستگاهها تبدیل میکند.
بازی های آموزشی: این بازی های ویدئویی ویژه به عنوان منبعی برای یادگیری متخصصان مراقبت های بهداشتی و دانش آموزان استفاده میشود. آنها همچنین میتوانند توسط افرادی که مایل به کسب اطلاعات بیشتر در مورد آسیب شناسیهای خاص هستند استفاده شوند.
تکنولوژی پوشیدنی: شامل لباسهای هوشمند و لوازم جانبی مانند مچبند، عینک و ساعت برای نظارت و جمعآوری اطلاعات در مورد سلامتی و وضعیت جسمانی ما است.
واقعیت افزوده: این تکنولوژی میتواند به متخصصان حوزه سلامت کمک کند تا مثلاً اندامها را به صورت سهبعدی تصویر سازی کنند یا سوابق بیمار را در زمان واقعی بررسی کنند. حتی میتوان از این تکنولوژی در زمان جراحی با هدست های ویژه استفاده کرد.
پرونده سلامت: داشتن پرونده دیجیتال سلامت به این معنی است که اطلاعات بیمار را میتوان در یک مکان ذخیره کرد به طوری که در مکانهای دیگر قابل دسترسی باشد، بنابراین بیماران میتوانند آن را با خیال راحت این اطلاعات را به اشتراک بگذارند و کارکنان مراقبتهای بهداشتی قادرند در هر زمان به آن دسترسی داشته باشند.یکی از موانع دسترسی به این سیستمها هزینه بالا برای کسب سخت افزار و نرم افزارهای مربوطه است. یکی دیگر از بزرگترین موانع استفاده گسترده مصرف کنندگان از سلامت الکترونیک، شکاف دیجیتالی است.
شکاف دیجیتالی نابرابری دسترسی به فناوری های دیجیتال، به ویژه اینترنت است. در حالی که افراد در یک طرف شکاف به فناوری ها دسترسی دارند و دانش لازم برای استفاده از آنها را دارند، افراد طرف دیگر معمولاً از این امکانات بهره مند نیستند.اگرچه دسترسی به ارتباطات الکترونیکی هم در کشورهای توسعهیافته و هم در کشورهای درحال توسعه به طور پیوسته در حال افزایش است، اما نرخ این افزایشها یکسان نبوده و نابرابریها در دسترسی و سطح مهارت همچنان ادامه دارد. یکی دیگر از مشکلات این سیستم حفاظت از حریم خصوصی افراد و محرمانه بودن این اطلاعات میباشد.